ΠΑΛΟΥΖΕΣ / ΣΙΟΥΤΖΙΟΥΚΟΣ

Ο παλουζές και ο σιουτζιούκος είναι γνωστά παραδοσιακά γλυκά της Κύπρου και θα τα συναντήσεις σε χωριά όπου παράγονται άσπρα σταφύλια.

Με το πάτημα των σταφυλιών παίρνουν το απόσταγμα το λεγόμενο μούστο και το βάζουν σε ειδικό μεγάλο καζάνι και το βάζουν στη φωτιά. Όταν αρχίζει να κοχλάζει ρίχνουν μέσα στο καζάνι ένα ειδικό χώμα το λεγόμενο ασπρόχωμα. Με την προσθήκη του χώματος επιτυγχάνεται καλύτερα ο καθαρισμός του μούστου και γίνεται πιο γλυκός. Καθώς ο μούστος κοχλάζει πρέπει συνεχώς με την κουτάλα να αφαιρούνται όλες οι ακαθαρσίες που ανεβαίνουν προς τα πάνω.

Ακολούθως αναμιγνύουν με αναλογία 8 οκάδων μούστο, 1 οκά αλεύρι και αρχίζει το ανακάτεμα πάνω στη φωτιά μέχρι το μείγμα να ψηθεί. Ακολούθως το μείγμα τοποθετείται σε πιάτα και αφού προσθέσουν σπασμένους ξηρούς καρπούς ο παλουζές είναι έτοιμος.

Το επόμενο βήμα επιτυγχάνεται με τη κατασκευή σιουτζιούκου.
Έχουν περασμένες σε κλωστές αμυγδαλόκουνες ή καρυδόκουνες ανάλογα με την επιλογή της κατασκευάστριας. Στην άκρη της κλωστής υπάρχει το κατσούνι για να κρεμάζονται οι κλωστές ψηλά έτσι ώστε να βοηθήσει στο στέγνωμα του σιουτζιούκου. Μέσα από το μείγμα του παλουζέ έτσι βραστό καθώς είναι, βουτάνε τις κλωστές και τις κρεμάνε μερικές ώρες για να στεγνώσουν.

Αυτό επαναλαμβάνεται είτε και την ίδια μέρα αφού επανακατασκευάσουν μείγμα παλουζέ είτε και την επόμενη μέρα. Κάνουν από τρία μέχρι πέντε βουτήγματα στον παλουζέ. Τον αφήνουν 5-6 μέρες κρεμασμένο να στεγνώσει εκτός και εάν τον προτιμούν φρέσκο μπορούν να το κόψουν και από την ίδια μέρα.

ΧΑΛΟΥΜΙ

Ζεσταίνεται το γάλα σε φωτιά και αφού προστεθεί σ' αυτό ειδική πηκτική σκόνη (η λεγόμενη πηδκιά) αφήνετε να κρυώσει. Σύντομα το γάλα πήζει. Στη συνέχεια κόβεται σε κομμάτια και τοποθετείται σε ταλάριν. Πιέζεται για να στραγγίσει και το υγρό που θα βγει είναι ο νορός.

Ο νορός ξαναβράζεται, με προσθήκη κι άλλου γάλακτος, συνήθως σε αναλογία ενός προς δέκα ο νορός θα πήξει ξανά, οπότε δίνει την αναρή που είτε παραμένει ανάλατη, είτε της προστίθεται αλάτι και αποθηκεύεται αφού ξηραθεί η αναρή, για να παρθεί, πιέζεται πάλι στο ταλάριν, οπότε με το στράγγισμά της έχουμε και πάλι ποσότητα από νορόν, στον οποίο θα μπουν τα χαλούμια προκειμένου ν' αποθηκευτούν και να διατηρηθούν.

Στο μεταξύ τα χαλούμια όταν στεγνώσουν μετά τη διαδικασία στο ταλάριν, ρίχνονται στον νορόν που μένει μετά την παραγωγή της αναρής και ψήνονται σε χαμηλή φωτιά, για μια περίπου ώρα. Είναι χαρακτηριστικό ότι, όταν ψηθούν, ανεβαίνουν στην επιφάνεια του νορού μέσα στον οποίο βράζουν. Στη συνέχεια το κάθε κομμάτι χαλουμιού αλατίζεται. Προστίθεται επίσης ψιλοκομμένος δυόσμος. Ύστερα το κάθε κομμάτι διπλώνεται στα δυο και τοποθετείται για αποθήκευση σε γυάλινο δοχείο. Το δοχείο, όταν γεμίσει με χαλούμια, πληρώνεται με νορόν και κλείνεται.
Το χαλούμι, όπως και η αναρή είναι άσπρου χρώματος.

ΤΡΑΧΑΝΑΣ

O Τραχανάς είναι γνωστός σε ολόκληρη την Κύπρο. Εύγευστο και θρεπτικό παραδοσιακό φαγητό. Πρόκειται για σούπα με σιτάρι ζυμωμένο σε ξινισμένο γάλα.

Το σιτάρι αφού πλυθεί καλά, αλέθεται σε χειρόμυλο. Στη συνέχεια αναμειγνύεται με ξινισμένο γάλα και το μείγμα τοποθετείται στη φωτιά. Όταν βράσει καλά, το μείγμα πήζει, οπότε πλάθεται σε μικρά μακρόστενα κομμάτια που απλώνονται στον ήλιο όπου και ξηραίνονται. Τα ξηρά αυτά κομμάτια αποθηκεύονται και έτσι διατηρούνται για μεγάλα χρονικά διαστήματα.

Κάθε φορά που η οικοκυρά επιθυμεί να μαγειρέψει σούπα τραχανά, παίρνει όση ποσότητα θέλει από τα υποθηκευμένα ξηρά κομμάτια. Τοποθετεί τα κομμάτια σε νερό, όπου φουσκώνουν κι ανοίγουν, στη συνέχεια δε τα ψήνει στη φωτιά, συνήθως σε ζωμό κρέατος. Ενώ ψήνεται η σούπα, μπορεί να προστεθεί και λίγη ποσότητα φρέσκου γάλακτος. Μπορεί επίσης να προστεθεί χαλούμι κομμένο σε μικρά κομμάτια, που ψήνεται κι αυτό μέσα στη σούπα. Ο τραχανάς σερβίρετε ζεστός, αφού προστεθούν αλάτι, πιπέρι και λεμόνι.