Επετειακές Εορτές (Άρθρα)

Η Κύπρος μας

Επετειακές Εορτές (Άρθρα)

Γεώργιος Γρίβας

Ο Γεώργιος Γρίβας, γνωστός και με το ψευδώνυμο Διγενής, ήταν αξιωματικός του Ελληνικού Στρατού και αμφιλεγόμενη προσωπικότητα της ιστορίας της Κύπρου. Οργάνωσε και ηγήθηκε του αγώνα των Κυπρίων για Ένωση με την Ελλάδα, Γεννήθηκε στη Χρυσαλινιώτισσα, στη Λευκωσία της Κύπρου, στις 5 Ιουλίου 1897 και μεγάλωσε στο χωριό Τρίκωμο της επαρχίας Αμμοχώστου. Αφού τελείωσε το σχολείο του Τρικώμου, πήγε στη Λευκωσία όπου φοίτησε στο Παγκύπριο Γυμνάσιο (1909-1915), διαμένοντας στην οικία της γιαγιάς του. Το 1916 μπήκε στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων από την οποία αποφοίτησε το 1919 με το βαθμό του ανθυπολοχαγού Πεζικού. Συμμετείχε στη Μικρασιατική εκστρατεία όπου πολέμησε γενναία. Για τη δράση του παρασημοφορήθηκε και προάχθηκε σε υπολοχαγό. Αργότερα, επιλέχθηκε να φοιτήσει στη Γαλλική Ακαδημία Πολέμου. Το 1925 προάχθηκε σε λοχαγό και το 1935 σε ταγματάρχη. Με την έναρξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου μετατέθηκε στη διεύθυνση επιχειρήσεων του Γενικού Επιτελείου Στρατού. Κατά την Ιταλική εισβολή εναντίον της Ελλάδας ο Γρίβας μετατέθηκε στο αλβανικό μέτωπο, ύστερα από διαρκή του αιτήματα, όπου και υπηρέτησε ως επιτελάρχης της ΙΙ Μεραρχίας. Κατά την διάρκεια της γερμανικής κατοχής ίδρυσε στην Αθήνα την Οργάνωση Χ. Το 1946 παραιτήθηκε από την ενεργό υπηρεσία με το βαθμό του αντισυνταγματάρχη.

Μετά την ανακήρυξη της Κυπριακής Δημοκρατίας το 1960 ο Γρίβας συνέχισε να αποτελεί ουσιαστικό παράγοντα των εξελίξεων. Αναχώρησε για την Ελλάδα, όπου έγινε δεκτός με μεγάλες τιμές και του απονεμήθηκε ο βαθμός του στρατηγού εν αποστρατεία. Τον Ιούνιο του 1964 τον ξαναέστειλε η κυβέρνηση Παπανδρέου επικεφαλής 5.000 στρατιωτών και ανέλαβε την αρχηγία των ελληνικών στρατιωτικών δυνάμεων και στη συνέχεια και της Εθνικής Φρουράς με τη συναίνεση του Μακάριου. Το Νοέμβριο του 1967 ελληνοκυπριακές δυνάμεις υπό τις διαταγές του Γρίβα επιτέθηκαν στους Τουρκοκυπρίους στις περιοχές Άγιος Θεόδωρος και Κοφίνου δυτικά της Λάρνακας, ύστερα από εντάσεις και προκλήσεις μεταξύ των δύο πλευρών, με αποτέλεσμα τον θάνατο 22 Τουρκοκυπρίων και ενός Ελληνοκύπριου. Η Τουρκία απείλησε να εισβάλει στο νησί και η εισβολή απετράπη μόνο με ανταλλάγματα την απόσυρση της ελληνικής μεραρχίας από την Κύπρο και την ανάκληση του Γρίβα στην Ελλάδα. Το καλοκαίρι του 1971, όταν οι σχέσεις του Μακαρίου με τη δικτατορία των Συνταγματαρχών είχαν ενταθεί, επέστρεψε κρυφά στην Κύπρο και ίδρυσε την ΕΟΚΑ Β', η οποία στελεχώθηκε κυρίως από πρώην άνδρες της ΕΟΚΑ και νέους που πίστεψαν ότι με τη δυναμική δράση θα πειθόταν ή θα εξαναγκαζόταν ο Μακάριος να ακολουθήσει τη γραμμή της Ένωσης. Πέθανε από καρδιακή προσβολή στο κρυσφήγετο του στη Λεμεσό στις 27 Ιανουαρίου 1974

alt

O Όρκος Της ΕΟΚΑ Β'

Ο όρκος της ΕΟΚΑ Β’

1) Θα υπηρετήσω με αυτοθυσία, εμμονή και εγκαρτέρηση το σκοπό της Οργάνωσης, ο οποίος συνίσταται στην επίτευξη της Ένωσης

2) Θα εκτελώ χωρίς αντίρρηση οποιαδήποτε διαταγή του Αρχηγού της Οργάνωσης

3) Δεν θα εγκαταλείψω τον αγώνα, παρά μόνο μετά από διαταγή του Αρχηγού της Οργάνωσης και μόνον αυτού

4) Θα τηρήσω κάθε εχεμύθεια και θα διαφυλάττω κάθε μυστικό της Οργάνωσης, το οποίο περιέρχεται σε γνώση μου

5) Θα τιμήσω τα όπλα, τα οποία θα μου χορηγήσει η Οργάνωση και δεν θα τα εγκαταλείψω ποτέ, ούτε θα τα παραδώσω στον αντίπαλο

6) Δεν θα παραβώ τον όρκο μου οποιαδήποτε τιμωρία και αν μου επιβληθεί. Και αυτή ακόμα η εκτέλεση θα είναι δίκαιη

Φυλακισμένα μνήματα

alt Φυλακισμένα Μνήματα είναι η ονομασία ενός κοιμητηρίου το οποίο βρίσκεται στις Κεντρικές Φυλακές της Λευκωσίας όπου οι Βρετανοί έθαβαν τους απαγχονιζόμενους κατά την διάρκεια του απελευθερωτικού αγώνα του 1955-1959 για την απελευθέρωση της Κύπρου από τους Αγγλους .

Το κοιμητήριο κατασκευάστηκε από τους Βρετανούς επί Κυβερνήτη Τζων Χάρντιγκ. Σχεδιάστηκε σαν ένας περιτοιχισμένος μικρός χώρος δίπλα από τα κελιά των μελλοθανάτων και την αγχόνη. Έμεινε στην ιστορία με την ονομασία "Φυλακισμένα Μνήματα".

Οι Βρετανοί αποφάσισαν να θάβουν εκεί όσους εκτελούνταν για την δράση τους στον απελευθερωτικό αγώνα όπως και ηγετικές μορφές της Εθνικής Οργάνωσης Κυπρίων Αγωνιστών (Ε.Ο.Κ.Α.) που σκοτώνονταν σε μάχες για να μη μετατρέπονται οι κηδείες τους σε μαζικά συλλαλητήρια και μαχητικές διαδηλώσεις.

Στα Φυλακισμένα Μνήματα είναι θαμμένοι δεκατρείς αγωνιστές της Ε.Ο.Κ.Α., από τους οποίους οι εννιά εκτελέστηκαν με απαγχονισμό στις φυλακές, τρεις έπεσαν στο πεδίο της μάχης και ένας πέθανε σε στρατιωτικό νοσοκομείο, μετά τον τραυματισμό του σε μάχη.

Η κηδεία γινόταν αμέσως μετά τον απαγχονισμό. Μοναδική παρουσία ήταν εκείνη του ιερέα των φυλακών που έψαλε τη νεκρώσιμη ακολουθία έξω από την κλειστή είσοδο του κοιμητηρίου. Ύστερα οι Βρετανοί τους έθαβαν, χωρίς να παρευρίσκεται κανένας συγγενής των νεκρών ή άλλος Ελληνοκύπριος. Οι συγγενείς των νεκρών μπόρεσαν να επισκεφθούν τους τάφους μόνο μετά το τέλος του αγώνα.

Οι εννέα απαγχονισθέντες, όλοι τους νέοι ηλικίας 19-24 ετών, είναι με τη σειρά που εκτελέστηκαν:

Απαγχονίστηκαν μαζί στις 10 Μαΐου 1956:
Μιχαήλ Καραολής
Ανδρέας Δημητρίου
Απαγχονίστηκαν μαζί στις 9 Αυγούστου 1956:
Ανδρέας Ζάκος
Ιάκωβος Πατάτσος
Χαρίλαος Μιχαήλ
Απαγχονίστηκαν μαζί στις 21 Σεπτεμβρίου 1956:
Μιχαήλ Κουτσόφτας
Στέλιος Μαυρομάτης
Ανδρέας Παναγίδης
Απαγχονίστηκε στις 14 Μαρτίου 1957:
Ευαγόρας Παλληκαρίδης

Στα Φυλακισμένα Μνήματα αναπαύονται ακόμα τέσσερις αγωνιστές της Ε.Ο.Κ.Α. οι οποίοι έπεσαν μαχόμενοι. Οι Άγγλοι αρνήθηκαν να δώσουν τις σωρούς των ηρώων στις οικογένειές τους, φοβούμενοι τις λαϊκές εκδηλώσεις κατά την κηδεία τους. Τους έθαψαν στο κοιμητήριο των φυλακών, όπως τους απαγχονισθέντες. Οι τέσσερις αγωνιστές που όλοι έπεσαν στο πεδίο της μάχης είναι οι ακόλουθοι:

Μάρκος Δράκος
Γρηγόρης Αυξεντίου
Στυλιανός Λένας
Κυριάκος Μάτσης

Σε τέσσερις τάφους του κοιμητηρίου των Κεντρικών Φυλακών οι Άγγλοι έθαψαν οκτώ νεκρούς για εξοικονόμηση χώρου. Στον ίδιο τάφο βρίσκονται ανά δύο οι:

Ανδρέας Δημητρίου και Στυλιανός Λένας
Ανδρέας Ζάκος και Κυριάκος Μάτσης
Ανδρέας Παναγίδης και Μιχαήλ Κουτσόφτας
Γρηγόρης Αυξεντίου και Ευαγόρας Παλληκαρίδης
Στον τοίχο του κοιμητηρίου υπάρχει η επιγραφή: "Τ' αντρειωμένου ο θάνατος, θάνατος δε λογιέται"

alt alt

Θα πάρω μια ανηφορία...

Θα πάρω μια ανηφοριά
Ευαγόρας Παλληκαρίδης

Θα πάρω μιαν ανηφοριά,
Θα πάρω μονοπάτια,
να βρω τα σκαλοπάτια,
που παν στη Λευτεριά.

Θ' αφήσω αδέλφια συγγενείς,
την μάνα, τον πατέρα,
μεσ' τα λαγκάδια πέρα,
και στις βουνοπλαγιές.

Ψάχνοντας για τη λευτεριά,
θα 'χω παρέα μόνη,
κατάλευκο το χιόνι,
βουνά και ρεματιές,

Τώρα κι αν είναι χειμωνιά,
θα 'ρθει το καλοκαίρι,
τη λευτεριά να φέρει,
σε πόλεις και χωριά,

Θα πάρω μιαν ανηφοριά,
θα πάρω μονοπάτια,
να βρω τα σκαλοπάτια,
που παν' στη Λευτεριά,

Τα σκαλοπάτια θ' ανεβώ,
θα μπω σ' ένα παλάτι,
το ξέρω θα 'ν' απάτη,
δεν θά 'ναι αληθινό,

Μες το παλάτι θα γυρνώ,
ώσπου να βρω το θρόνο,
βασίλισσα μια μόνο,
να κάθεται σ' αυτόν,

Κόρη πανώρια θα της πω ,
άνοιξε τα φτερά σου,
και πάρε με κοντά σου,
μονάχα αυτό ζητώ,

Γεια σας παλιοί συμμαθηταί!
Τα τελευταία λόγια τα γράφω σήμερα για σας.
Κι όποιος θελήσει για να βρει έναν χαμένο αδελφό,
έναν παλιό του φίλο,

Ας πάρη μιαν ανηφοριά,
ας πάρη μονοπάτια,
να βρή τα σκαλοπάτια,
που παν στη Λευτεριά.

5 Δεκεμβρίου 1955

1η Απριλίου 1955

"Ήταν 1η Απριλίου της ΕΟΚΑ η αρχή που ακούστηκε στην Κύπρο η φωνή του Διγενή". Ένας στοίχος γνωστός σε όλους μας αλλά και πολύ καθοριστικός για την Κύπρο μας, αφού την 1η Απριλίου το 1955 ξεκίνησε στην Κύπρο ο απελευθερωτικός αγώνας της ΕΟΚΑ εναντίον των Άγγλων κατακτητών. Αρχηγός του αγώνα ο Γεώργιος Γρίβας Διγενής.

Μαχητές, όλος ο Κυπριακός λαός. Με πολλή πίστη και αγάπη για την πατρίδα μα πάνω απ' όλα ζήλο για την ελευθερία ξεκίνησε ένας τετραετής αγώνας (1955-1959) ο οποίος χαρακτηρίστηκε από απαράμιλλες πράξεις ηρωισμού και αυτοθυσίας.

Αποτέλεσμα αυτού του αγώνα ο εξαναγκασμός των Άγγλων να εγκαταλείψουν τις θέσεις τους στην Κύπρο. Σήμερα, τιμούμε την εθνική επέτειο της έναρξης του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα και αποτίνουμε φόρο τιμής στους ήρωες και τους μάρτυρες που αγωνίστηκαν και θυσιάστικαν για την ελευθερία.

Οι συλλήψεις, οι φυλακίσεις, τα βασανιστήρια, οι απαγχονισμοί και οι εξορίες ήταν μερικά από τα σκληρά και απάνθρωπα μέτρα που εφάρμοσαν, χωρίς όμως να καταφέρουν να καθυποτάξουν το αγωνιστικό φρόνημα του λαού μας και να ανακόψουν την πορεία του προς την ελευθερία.

Ο Γρηγόρης Αυξεντίου, ο Κυριάκος Μάτσης, ο Μάρκος Δράκος, ο Μιχαλάκης Καραολής, ο Ιάκωβος Πατάτσος, ο Ευαγόρας Παλληκαρίδης και άλλα ηρωικά παλικάρια της Κύπρου έγιναν πρότυπα αυτοθυσίας και ηρωισμού και γράφτηκαν με χρυσά γράμματα στο πάνθεο της κυπριακής ελευθερίας.

Ως αποτέλεσμα του απελευθερωτικού αγώνα της ΕΟΚΑ 1955-59, η Κύπρος ανακηρύχθηκε ανεξάρτητο κράτος στις 16 Αυγούστου του 1960 με πρώτο Πρόεδρο τον αείμνηστο Αρχιεπίσκοπο και Εθνάρχη Μακάριο Γ΄.

Στη σαρανταοκτάχρονη πορεία της η Κυπριακή Δημοκρατία, που είναι από το 2004 μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συνάντησε πολλές δυσκολίες και προβλήματα, με αποκορύφωμα την τραγωδία του 1974, τις συνέπειες της οποίας βιώνει ακόμη ο λαός μας.

Καθώς η μνήμη μας ταξιδεύει σήμερα στο ηρωικό έπος του 1955-59, τιμούμε τη θυσία των ηρώων μας και υποκλινόμαστε μπρος στο μεγαλείο του αγώνα που άνοιξε το δρόμο για την ανεξαρτησία του νησιού μας".